🐝 Arı Nedir?

Arı, ürettiği bal ve balmumundan yararlanmak amacıyla kovanlara toplu şekilde yerleştirilen kanatlı bir böcektir.Arıcılık, doğanın en önemli üretim faaliyetlerinden biridir. sienna-salamander-813879.hostingersite.com olarak arıcılığın ne olduğunu ve Türkiye’deki önemini detaylıca açıklıyoruz.

Arının bilinen dört ana türü vardır. Bunların üçü — Apis cerana, Apis dorsata ve Apis florea — Asya’da yaşar. Dördüncü tür olan bal arısı (Apis mellifera) ise günümüzde Avrupa, Afrika ve Amerika kıtalarına yayılmış, sonradan Asya’ya da sokulmuştur.

Bal arılarının birçok coğrafi ırkı vardır. Türkiye’de başlıca şu ırklar görülür:
Yerli arı, Kafkas arısı, İtalyan arısı, Korniyol arısı ve Kıbrıs arısı.

Arılar koyu kahverenginde, küçük yapılı böceklerdir.

  • İşçi arının boyu yaklaşık 1,5 cm’dir.
  • Ana arı ve erkek arı ise ortalama 2 cm uzunluğundadır.

Vücutları üç ana bölümden oluşur: baş, göğüs ve karın.
Baş kısmı oldukça iridir. İki yanında, altıgen yüzeyli çok sayıda küçük gözden oluşan iki adet büyük bileşik göz ve başın tepe kısmında üç adet basit göz (ocelli) bulunur.
Ayrıca, ön yüzde — büyük gözlerin arkasında — koku ve temas duyularını alan iki adet duyarga (anten) yer alır.

Bir arı kolonisinde genellikle 10.000 ile 60.000 arasında işçi arı bulunur. Bu toplulukta üç farklı arı tipi vardır:

  1. İşçi arı
  2. Erkek arı (dron)
  3. Ana arı (kraliçe)

Erkek arılar sadece sıcak mevsimlerde ve sınırlı sayıda bulunur.
İşçi arılar dişi olmalarına rağmen kısırdırlar ve koloninin büyük çoğunluğunu oluştururlar. Erkek arılara göre daha küçük ve daha az tüylüdürler.

İşçi arıların etkin ömrü yaz aylarında 4-6 hafta, kış aylarında ise 5-7 ay kadar sürer. Bu süre boyunca sırasıyla çeşitli görevler üstlenirler:

  • Kovanın bakımı
  • Yavruların beslenmesi
  • Bal yapımı
  • Polen ve nektar taşıma

İşçi arılar bir besin kaynağı bulduklarında kovana dönerek özel bir dans yaparlar. Bu dans, diğer işçi arılara besinin yerini, yönünü ve uzaklığını açıkça bildirir.

Kolonide yalnızca bir adet bulunan ana arı, yumurtlama görevini üstlenen doğurgan dişidir. Karın bölgesi uzundur ve sadece yumurtlamakla ilgilenir. Erkek arılar gibi polen veya nektar toplamadığı için ağız organları oldukça küçüktür.

Ana arı, doğduktan birkaç gün sonra kovandan ayrılarak “çiftleşme uçuşuna” çıkar. Ardından gelen çok sayıda erkek arının yalnızca birkaç tanesi ana arıyla çiftleşebilir. Döllenmeden sonra kovana dönen ana arı, petek gözlerine yumurtlamaya başlar ve koloninin devamlılığını sağlar.

Arıcılık Nedir?

Arıcılık, bal arılarının doğal yaşam döngülerine uygun şekilde bakım, üretim ve yönetim süreçlerinin kontrol altına alınmasıyla bal, polen, propolis, arı sütü, balmumu, arı zehiri gibi ürünlerin elde edilmesini sağlayan bir iş modelidir.Arıcılık, hem doğa dostu bir üretim modeli hem de kırsal kalkınmayı destekleyen sürdürülebilir bir gelir kaynağıdır.

Arıcılığın temel işlemleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  1. İlkbahar Kontrolü: Kovanların durumu kontrol edilir. Yeterli yiyecek kalmamışsa arılar beslenir.
  2. Ana Arı Değişimi: Koloni sağlığı için zaman zaman ana arının değiştirilmesi gerekir.
  3. Çerçeve ve Yükseltilerin Yerleştirilmesi: Arıların verimli çalışabilmesi için ek çerçeveler ve yükseltiler kovana yerleştirilir.
  4. Oğul Alma: Yeni koloniler oluşturmak amacıyla oğul kontrolü yapılır.
  5. Bal Hasadı: Sezon sonunda olgunlaşmış ballar alınır.
  6. Kovanların Kışlatılması: Kış öncesi hazırlıklar yapılır, kovanlar uygun ortama alınır.

Arılarla Güvenli Çalışma

Kovanın açılmasını veya arıların bir kovandan başka bir kovana aktarılmasını gerektiren tüm işlemlerde, arıların tepkilerini yatıştırmak ve sokmalarını önlemek için kuru ot, karton veya saman gibi materyaller yakılarak içeriye duman püskürtülmelidir.

Arılar; güçlü kokular, ani hareketler, çığlıklar gibi dış uyaranlara karşı hassastır.
Bu nedenle arılarla çalışırken:

  • Yüz mutlaka maske ile korunmalı,
  • Dikkatli ve sakin hareket edilmelidir.

Bazı insanlar kovanlara zarar görmeden yaklaşabilirken, bazıları yoğun arı saldırısına uğrayabilir. Bu, hem bireyin kokusuna hem de hareket tarzına bağlıdır. Bu nedenle her zaman ihtiyatlı olmak önemlidir.

Arıcılık Nerede Yapılır?

Arıcılık, çiçekli bitkilerin bol olduğu doğal ya da yapay çayır alanlarında, orman kenarlarında, dağlık bölgelerde yapılabilir. Ancak bir bölgede arıcılığa başlamadan önce o yöredeki bal verici bitki çeşitliliği iyi analiz edilmelidir.

Arılar özellikle şunları sever:

  • Yonca (üçgül)
  • Korunga
  • Funda
  • Kara buğday

Kovan Yerleşimi ve Göçer Arıcılık

  • Soğuk bölgelerde kovanlar güneye bakan, sıcak bölgelerde ise güneşten korunaklı yerlerde konumlandırılmalıdır.
  • Bazı ülkelerde, ilkbahar çiçekleri tükendiğinde kovanlar başka çiçekli alanlara taşınır.
  • Türkiye’nin batı ve güney bölgelerinde bu işlem yaylaya çıkarma olarak bilinir. Deniz kıyısından dağlık alanlara taşınarak verim artırılır.

Kovan Türleri

Türkiye’de arıcılık iki tip kovanla yapılır:

  1. Eski Tip Kovanlar:
    • Topraktan yapılmış veya ince dallarla örülerek çamurla sıvanmış silindir biçimindedir.
    • Arılar petekleri kovan boşluğuna kendileri inşa eder.
  2. Modern Kovanlar:
    • Genellikle tahtadan yapılır.
    • İçinde çıkarılabilir portatif çerçeveler bulunur.
    • Çerçevelere önceden bal mumundan yapılmış petek taslakları yerleştirilir.
    • Arılar bu taslakları tamamlayarak bal depolar. Arıcı, bu çerçeveyi çıkararak balı alır ve petek zarar görmeden tekrar yerine koyabilir. Bu yöntem hem arıyı rahatsız etmez hem de verimi artırır.

Arı Hastalıkları ve Zararlılar

Başlıca Arı Hastalıkları:

  • Larvalar için: Amerikan ve Avrupa yavru çürüklüğü
  • Yetişkinler için: Akaryoz, Nosemoz, Mayıs hastalığı, Dizanteri

Arı Düşmanları:

  • Arı canavarı
  • Eşek arısı, yaban arısı
  • Ölübaş, kelebek, güve
  • Karınca ve fare gibi zararlılar

Bu düşmanların kurtçukları bal mumundan yapılan peteklere zarar verir, karıncalar ise kovanlara dadanarak balı yağmalar.

Türkiye’de Arıcılık

Türkiye’nin hemen her bölgesinde arıcılık yapılmaktadır. Ancak en kaliteli ballar genellikle çayırların bol, orman örtüsünün az olduğu yüksek rakımlı bölgelerde üretilir.

Başlıca arıcılık yapılan iller:

  • Doğu Karadeniz: Ordu, Giresun
  • Doğu ve Güneydoğu Anadolu: Van, Şırnak, Siirt
  • İç Anadolu: Ankara
  • Ege ve Akdeniz: İzmir, Balıkesir, Muğla, Aydın, Antalya

Dünyada Arıcılık

Dünyada arıcılıkta önde gelen ülkeler:

  1. ABD
  2. Arjantin
  3. Kanada
  4. Fransa
  5. Türkiye
  6. Meksika
  7. Polonya
  8. Romanya
  9. İspanya
  10. Avusturya